تصمیم گیری مبتنی بر داده چیست؟
تصمیم گیری مبتنی بر داده، که به اختصار آن را DDDM هم می‌خوانند، به پروسه‌ی جمع آوری داده‌ها با توجه به KPI شرکت و تبدیل آن داده‌ها به بینش‌های عملی گفته می‌شود. این بدین معناست که در این پروسه از اطلاعات کاملی که جمع آوری شده است از جمله معیارها، اطلاعات عددی، حقایق و داده‌های مختلف دیگر برای هدایت تصمیمات استراتژیک شرکت استفاده می‌شود. این فرآیند یک عنصر حیاتی از استراتژی کسب و کار مدرن است که تاثیر بسزایی به روی عملکرد و انتخاب مسیر درست یک کسب و کار دارد.
اساساً داده محور بودن به این معنی است که شما سعی می‌کنید بدون تعصب یا احساسات تصمیم بگیرید. در نتیجه، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که اهداف و نقشه راه شرکت شما بر اساس شواهد و الگوهایی است که از آن استخراج کرده‌اید، نه آنچه دوست دارید یا دوست ندارید.
روش‌های جمع آوری داده از مشتریان
روش‌های زیادی برای جمع آوری و نگهداری اطلاعات مشتریان وجود دارد. داده های کیفی، بینش شخصی مصرف کنندگان شما مانند شکایات، پیشنهادات، بازخوردها و تمجیدها را نشان می‌دهد. داده‌های کمی معمولاً عددی هستند، مانند آمار ترافیک سایت، داده‌های تراکنش و سوابق فروش.
برخی از ساده ترین راه های جمع آوری داده ها عبارتند از:
1. نظرسنجی‌ها
نظرسنجی روشی عالی برای جمع‌آوری داده‌های مشتری به روشی شفاف و مستقیم است. در زمان‌های مختلفی می‌توان از مشتری نظرسنجی کرد:
• بعد از خرید
• به عنوان بخشی از یک مسابقه
• هنگام ایجاد حساب کاربری
• هنگام ثبت نام در خبرنامه
• از طریق کانال های اجتماعی
• در نمایشگاه‌ها
اگر مشتریان ببینند پاسخ دادن به نظرسنجی به نفعشان است، احتمالاً با نظرسنجی‌ها درگیر می‌شوند. به عنوان مثال در پلتفرم آنلاین نظر سنجی مشتریان، هنگام ثبت نام برای یک حساب کاربری جدید، مشتری‌های شما می‌دانند که اگر اولویت‌های شخصی خود را ارائه دهند، اخبار و پیشنهادات مرتبط‌تری دریافت خواهند کرد. ارائه تخفیف یا قرار دادن فرم نظرسنجی در قرعه کشی نیز می‌تواند برای مخاطب شما جذاب باشد.
2. اشتراک خبرنامه و وبلاگ
وقتی مشتریان در یک خبرنامه یا اشتراک وبلاگ ثبت‌نام می‌کنند، فرصت مناسبی بوجود می‌آید تا کسب‌وکارها از جزئیات تماس، از جمله نام و آدرس ایمیل، استفاده کنند. برای اینکه این اطلاعات کامل‌تر شود، برخی از شرکت‌ها در مرحله ثبت نام از کاربان سئوالاتی از قبیل ترجیحات و علایق‌شان می‌پرسند.
این هم برای کسب و کار و هم برای مشتری مفید است. کسب‌وکار می‌تواند خدمات شخصی‌سازی‌شده‌تری را برای مشتری خود ایجاد کند و مشتری می‌تواند از شر پیام‌های بازاریابی که برای او جذاب نیست خلاص می‌شود.
3. تبلیغات، مسابقات و پیشنهادات
بسیاری از شرکت‌ها تبلیغات، مسابقات و پیشنهادهایی را اجرا می‌کنند که برای اینکه افراد در آن شرکت کنند باید اطلاعات خاصی را وارد نمایند.
برای مثال، اگر هدف کسب‌وکار گسترش آگاهی از برند باشد، ممکن است از کاربران بخواهد که پستی را در فیس‌بوک یا اینستاگرام «لایک» کرده، «اشتراک‌گذاری» و «فالو» کنند تا شانس برنده شدن داشته باشند.
4. سفارشات مشتری
زمانی که شخصی سفارش می‌دهد، مقدار مشخصی از داده های مشتری به صورت استاندارد جمع آوری می‌شود. نام کامل، آدرس ایمیل، شماره تلفن و آدرس تحویل، فیلدهای معمولی هستند که تکمیل می‌شوند تا یک شرکت بتواند تحویل را انجام دهد. این مساله پیگیری سفارش را برای یک کسب و کار ممکن می‌سازد و در پی آن امکان ارائه خدماتی نظیر پیامک تخفیف را نیز فراهم می‌کند.
5. تاریخچه معاملات
تاریخچه تراکنش یک مشتری سابقه‌ای از نحوه هزینه کردن و انتخاب محصول یا خدمات آنها است. داده‌های تاریخچه تراکنش در شخصی‌سازی بازاریابی برای افراد مفید است.
به عنوان مثال، ممکن است برای حفظ وفاداری آنها، تخفیف‌های بهتری به مشتریانی که بیشتر از شما خرید کرده‌اند ارائه دهید. یا اگر مدتی از آخرین خرید آنها گذشته باشد، برای آنها یک یادآوری ایمیل ارسال کنید.
6. ردیابی وب
ردیابی وب زمانی است که یک وب سایت اطلاعات مربوط به بازدیدکنندگان سایت را ذخیره می‌کند، مانند صفحاتی که بازدید کرده‌اند و خریدهای انجام شده. برخی از وب‌سایت‌ها از کوکی‌ها برای ذخیره اولویت‌های مشتری و سابقه مرور استفاده می‌کنند.
داده‌های به دست آمده از ردیابی وب می‌تواند در تجزیه و تحلیل ترجیحات مصرف کننده و محصولاتی که برایش جذاب بوده مفید باشد. این می‌تواند به شما کمک کند عملکرد وب سایت خود را بهبود بخشید و استراتژی بازاریابی خود را ساده کنید.
7. تجزیه و تحلیل بازاریابی
تجزیه و تحلیل بازاریابی، فعالیت آنلاین بازدیدکنندگان سایت را دنبال می‌کند. هدف تجزیه و تحلیل بازاریابی این است که تعیین کنید آیا استراتژی‌های بازاریابی شما موثر هستند یا خیر. این مهم است تا مطمئن شوید که کسب و کار شما در زمینه‌های مناسب هزینه کرده است و به بازگشت سرمایه بالایی می‌رسد. چرا که قرار نیست شما برای یک استراتژی بازاریابی که عملکرد خوبی ندارد، هزینه زیادی کنید.
8. رسانه‌های اجتماعی
بسیاری از مصرف کنندگان محصولات و خدمات شما در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند و نظرات کمی و کیفی خود را در ارتباط با برند شما ارائه خواهند داد. به عنوان مثال، یک مشتری ممکن است از هشتگ برند شما برای تمجید آنلاین محصول شما استفاده کند یا با به اشتراک گذاری محتوای شما در صفحه خود به بیشتر دیده شدنتان کمک کند. این اطلاعات کم هزینه و با ارزش هستند و می‌توانند به شکت کمک کنند از نوع محتوا و تبلیغاتی که بازار هدف شما را درگیر می‌کند آگاه شوید.
9. منبع ارجاع
«از کجا با ما آشنا شدید؟»
این یکی از رایج‌ترین سوالاتی است که هنگامی که قرار است به صورت آنلاین در سایتی ثبت نام کنید از شما پرسیده می‌شود. دانستن اینکه چگونه شخصی به صفحه فرود شما راه یافته است، بینش خوبی در مورد اینکه کدام یک از تاکتیک‌های بازاریابی شما کارآمد هستند، می‌دهد. شاید این یک بک لینک با کیفیت بالا از سایت دیگری باشد. شاید یک پست خاص واقعا جذاب بوده است یا شاید مشتریان قبلی شما در حال انتشار این خبر هستند.
منبع ارجاع هر چه که باشد، برای کسب و کارها خوب است که بدانند چه چیزی باعث افزایش ترافیک به سایت آنها می‌شود تا بتوانند زمان و منابع بیشتری را برای این روش سرمایه‌گذاری کنند.
روش های مختلف تحلیل داده کسب و کار
تحلیل داده‌ها طی مراحل زیر انجام می‌گیرد.
1. هدفتان را بشناسید
پیش از اینکه بخواهید درباره هر چیزی تصمیم بگیرید لازم است دیدگاهتان درباره آینده شرکتتان را بشناسید. هدفتان چیست و قرار است این تصمیم شما به چه چیزی منجر شود؟ این مرحله هم به شما در جمع آوری داده‌ها کمک می‌کند هم موجب می‌شود استراتژی بهتری برای رسیدن به هدفتان بچینید.
2. داده‌های مورد نظرتان را استخراج کنید
پس از اینکه هدف را مشخص کردید حالا بهتر می‌دانید قرار است به چه سمتی حرکت کنید و برای این مسیر به چه اطلاعاتی نیاز دارید. اینجا جایی است که تکنولوژی و ابزار مختلف به کمک شما می‌آیند تا بتوانید از داده‌هایی که جمع آوری کرده‌اید، آنچه مورد نیازتان است را استخراج کنید.
بعنوان مثال برای استراتژی بازاریابی خود به تعداد مشتریان نیاز دارید؟ یا قرار است بازگشت سرمایه خود را بررسی کنید؟ میزان فروش و سودی که داشته‌اید اهمیت دارد؟ همه اینها مواردی هستند که جمع آوری آنها بدون استفاده از ابزار هوشمند ممکن است روزها طول بکشد. اما اگر از ابزار درستی برای این کار استفاده کنید با چند کلیک به داده‌های مورد نظرتان می‌رسید و در زمان و هزینه‌هایتان صرفه جویی خواهید کرد.
3. داده‌های به دست آمده را دسته بندی کنید
اطلاعاتی که استخراج کردید را مرتب سازی کنید تا بتوانید دید کامل‌تر و آکاهانه‌تری از آنها داشته باشید. اگر از ابزار گزارشگیری استفاده کنید معمولا این داده‌ها به صورت گزارش تصویری در اختیارتان قرار می‌گیرد تا بتوانید با یک دید کلی آن را بررسی کرده و قبل از تصمیم گیری نهایی درباره هر یک از داده‌ها مجدد فکر کنید.
4. تحلیل داده را انجام دهید
داده‌های مورد نظرتان را استخراج کردید، آنها را مرتب چیدید و به طور دقیق بررسی کردید. در این مرحله باید به سراغ تحلیل داده کسب و کار بروید. در حقیقت مهم‌ترین مرحله از تصمیم گیری مبتنی بر داده، مرحله تحلیل داده است. با توجه به اهدافتان ممکن است در این مرحله برای تحلیل دقیق‌تر و گرفتن تصمیم نهایی بهتر، نیاز باشد داده‌ها را از طریق نظرسنجی کاربران تحلیل کنید تا نتیجه گیری شما شامل تجربه مشتری شود.
به این نکته توجه داشته باشید که در مرحله تحلیل داده کسب و کار بخش زیادی از اطلاعات را از طریق جمع آوری داده‌ها در اختیار دارید اما در برخی مواقع ممکن است نیاز باشد از منابع خارجی نیز استفاده کنید. بنابراین زمان کافی برای انجام این مرحله بگذارید تا بتوانید نتیجه بهتری از این کار بگیرید.
5. نتیجه گیری کنید
احتمالا همزمان که به تحلیل داده کسب و کار خود می‌پرداختید به نتایج اولیه درباره این تحلیل رسیده‌اید. با اینحال، نتیجه نهایی را با پاسخگویی به سئوالات زیر بدست آورید:
- چه چیزی را قبلا درباره این داده‌ها می‌دانستم؟
- چه اطلاعات جدید از این داده‌ها آموختم؟
- چگونه می‌توانم اطلاعاتی که به دست آوردهام را برای رسیدن به اهداف تجاری خود استفاده کنم؟
هنگامی که بتوانید به این سوالات پاسخ دهید، تجزیه و تحلیل داده ها را با موفقیت انجام داده اید و باید آماده تصمیم گیری های مبتنی بر داده برای کسب و کار خود باشید.
تاثیر تحلیل داده‌ها بر تصمیم گیری در بیزینس
همانطور که در این مقاله اشاره شد، جمع آوری داده‌های مختلف درباره مشتریان و عملکرد کسب و کارتان و تحلیل دقیق آنها به شما کمک می‌کند دیدگاه بهتری نسبت به آنچه در سازمان شما در حال رخ دادن است بدست آورید.
اهمیت نگهداری اطلاعات مشتریان و تحلیل آنها به شما نشان می‌دهد که تا به حال درباره کسب و کار خود و نوع مشتریانتان نمی‌دانستید. در نظر داشته باشید این داده‌ها به روز می‌شوند و ممکن است تغییر کنند. بنابراین باید به طور دوره‌ای این تحلیل انجام شود تا بتوانید قدم‌های بعدی را نیز با توجه به داده‌های جدید بردارید.
برای اینکه بتوانید تصمیم گیری مبتنی بر داده داشته باشید لازم است از ابزار و سیستم‌های هوشمند ارزیابی مشتریان و تحلیل داده‌ها استفاده کنید تا سرعت انجام این کار برایتان بالاتر برود و بتوانید تحیل داده‌های دوره‌ای را نیز با یکدیگر مقایسه کنید تا تغییرات آن را نیز مشاهده کنید.
